Studenci

  Pomoc materialna – na co możesz liczyć?

Większość zagadnień związanych z systemem przyznawania pomocy materialnej studentom szkół wyższych (ze szczególnym uwzględnieniem stypendiów o charakterze socjalnym i motywacyjnym przyznawanych wewnątrz uczelni) regulują przepisy Konstytucji dla Nauki. Część regulacji zaś pochodzi z przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Możesz ubiegać się o następujące formy pomocy przyznawane przez:

1. uczelnie:

  • stypendium socjalne,
  • stypendium dla osób niepełnosprawnych,
  • zapomogę,
  • stypendium rektora,

2. inne podmioty:

  • stypendium finansowane przez jednostkę samorządu terytorialnego,
  • stypendium za wyniki w nauce lub w sporcie finansowane przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną.

Stypendium socjalne, stypendium dla osób niepełnosprawnych i stypendium rektora są przyznawane na semestr lub na rok akademicki. Wypłacane są co miesiąc przez okres do 10 miesięcy, a gdy kształcenie trwa semestr – do 5 miesięcy. Zapomoga może być przyznana nie częściej niż 2 razy w roku akademickim.

Łączna miesięczna kwota stypendiów socjalnego i rektora nie może być wyższa niż 38% wynagrodzenia profesora (2435,80 zł).

Jeśli studiujesz równocześnie na kilku kierunkach studiów, możesz otrzymywać uczelniane świadczenia pomocy materialnej oraz stypendium ministra za znaczące osiągnięcia tylko na jednym, wskazanym przez Ciebie kierunku.

Uczelniane świadczenia pomocy materialnej oraz stypendium ministra za znaczące osiągnięcia przysługują na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia i jednolitych studiach magisterskich, jednak nie dłużej niż przez 6 lat. Oznacza to, że łączny okres, w którym możesz otrzymywać świadczenia w ramach studiów – niezależnie od ich rodzaju i długości trwania, jak też uczelni, na których są odbywane – nie może przekroczyć 6 lat. Termin ten biegnie również wówczas, gdy jesteś na urlopie od zajęć, ale pozostajesz na studiach. Jeśli przerwiesz studia i podejmiesz je ponownie, liczenie wskazanego okresu jest kontynuowane, a nie rozpoczyna się od nowa.

Uczelniane świadczenia pomocy materialnej oraz stypendium ministra za znaczące osiągnięcia nie przysługują studentowi posiadającemu tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera albo równorzędny – niezależnie, kiedy został on uzyskany i na jakim kierunku. Prawa do tych świadczeń pozbawiona jest także osoba posiadająca tytuł zawodowy licencjata, inżyniera albo równorzędny, jeżeli ponownie podejmuje studia pierwszego stopnia. Wskazane obostrzenia dotyczą także tytułów zawodowych uzyskanych za granicą.

Świadczenia pomocy materialnej, zakwaterowanie i wyżywienie oraz stypendium Ministra za znaczące osiągnięcia nie przysługują studentom, którzy są jednocześnie:

  • kandydatami na żołnierzy zawodowych lub żołnierzami zawodowymi, którzy podjęli studia na podstawie skierowania przez właściwy organ wojskowy i otrzymali pomoc w związku z pobieraniem nauki na podstawie przepisów o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych,
  • funkcjonariuszami służb państwowych w służbie kandydackiej albo będących funkcjonariuszami służb państwowych, którzy podjęli studia na podstawie skierowania lub zgody właściwego przełożonego i otrzymali pomoc w związku z pobieraniem nauki na podstawie przepisów o służbie.

STYPENDIUM SOCJALNE

Jeśli jesteś w trudnej sytuacji materialnej, możesz otrzymać stypendium socjalne.

Uprawniającą do ubiegania się o to stypendium wysokość miesięcznego dochodu na osobę w Twojej rodzinie określi rektor w porozumieniu z samorządem studenckim.

Jeśli prowadzisz samodzielne gospodarstwo, możesz składać wnioski bez dokumentowania dochodów innych osób z Twojej rodziny.

Jeśli miesięczny dochód na osobę w Twojej rodzinie nie przekracza kwoty określonej w ustawie o pomocy, masz obowiązek przedłożenia zaświadczenia z ośrodka pomocy społecznej o sytuacji dochodowej i majątkowej swojej oraz rodziny. Zaświadczenie to musi być aktualne, aby mogło przyczyniać się do wyjaśnienia sprawy, a co za tym idzie, stanowić dowód w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Jeżeli nie dołączysz takiego zaświadczenia, rektor albo komisja stypendialna lub odwoławcza komisja stypendialna ma obowiązek odmówić przyznania stypendium socjalnego.

W każdym „szczególnie uzasadnionym przypadku” dopuszczalne jest przyznanie studentowi stypendium socjalnego w zwiększonej wysokości (dotychczas tylko z tytułu zamieszkania w domu studenckim lub w obiekcie innym niż dom studencki, gdy dojazd z miejsca stałego zamieszkania uniemożliwiałby lub w znacznym stopniu utrudniał studiowanie). Aby jednak uzyskać stypendium socjalne w zwiększonej wysokości, musisz spełniać kryteria do uzyskania stypendium socjalnego, nie jest to bowiem odrębne stypendium.

Stypendium socjalne: ważne informacje dotyczące zaświadczeń z OPS

Student o niskim dochodzie na osobę w rodzinie, który ubiega się o stypendium socjalne, dołącza do wniosku o przyznanie tego stypendium zaświadczenie z ośrodka pomocy społecznej o sytuacji dochodowej i majątkowej. W związku z licznymi pytaniami przedstawiamy najważniejsze informacje na ten temat oraz sposób postępowania w przypadku niedostarczenia tego zaświadczenia.

Co powinno znaleźć się w zaświadczeniu?
Treść zaświadczenia wydanego na wniosek studenta zależy od informacji o sytuacji materialnej studenta i jego rodziny posiadanych przez ośrodek pomocy społecznej. Zaświadczenie to może zawierać informacje m.in. o źródłach i wysokości dochodów, stanie majątkowym studenta i członków jego rodziny, przyznanych rodzinie świadczeniach, o których mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
Ośrodek pomocy społecznej wydaje zaświadczenie o sytuacji dochodowej i majątkowej studenta i jego rodziny na podstawie aktualnych (ewentualnie ostatnich posiadanych) informacji o beneficjentach pomocy społecznej. Dostarczone przez studenta zaświadczenie jest dodatkowym środkiem dowodowym, podlegającym ocenie przez organ przyznający stypendium (czyli rektora albo komisję stypendialną) łącznie z pozostałym materiałem zgromadzonym w aktach sprawy.

Jakie przepisy regulują obowiązek dołączenia takiego zaświadczenia?
Reguluje to art. 88 ust. 4 Konstytucji dla Nauki.

Co się dzieje, jeżeli student nie dołączy zaświadczenia?
Student, który nie dołączył do wniosku zaświadczenia z ośrodka pomocy społecznej, wskazuje przyczyny powyższego oraz przedstawia dokumenty potwierdzające źródła utrzymania rodziny (art. 88 ust. 5 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce).
Na podstawie złożonych przez studenta wyjaśnień i dokumentów organ przyznający stypendium ocenia w postępowaniu administracyjnym czy wskazana przez studenta przyczyna braku ww. zaświadczenia jest uzasadniona, a źródła utrzymania rodziny w sposób wystarczający i wiarygodny udokumentowane.

Na co jeszcze powinien zwrócić uwagę organ przyznający stypendium?
Dokonując tej oceny należy mieć m.in. na względzie, że dochód na osobę w rodzinie studenta przy przyznawaniu stypendium socjalnego ustalany jest na podstawie źródeł dochodów wymienionych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, odmiennie niż w systemie pomocy społecznej. Ponadto art. 88 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce określa zamknięty katalog osób, których dochody uwzględnia się przy przyznawaniu stypendium socjalnego. Student i członkowie jego rodziny mogą jednakże posiadać środki na utrzymanie pochodzące ze źródeł spoza katalogu określonego w przepisach (np. ze świadczenia wychowawczego, świadczeń rodzinnych, oszczędności zgromadzonych na rachunkach bankowych, otrzymanych darowizn, kredytu studenckiego). Ponadto student może być utrzymywany przez inne osoby, niż wymienione w ustawie jako członkowie rodziny uwzględniani przy obliczaniu dochodu rodziny studenta (np. przez osobę pozostającą ze studentem w związku nieformalnym, dalszego krewnego). Należy również zauważyć, że stypendium socjalne przyznawane w uczelni stanowi dochód rodziny w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, a zatem otrzymanie tej formy wsparcia może ograniczyć studentowi możliwość wnioskowania o świadczenie z pomocy społecznej. Mogą zatem istnieć uzasadnione przyczyny niekorzystania przez studenta, mimo trudnej sytuacji materialnej, ze świadczeń pomocy społecznej, a tym samym braku możliwości dostarczenia zaświadczenia o treści określonej w art. 88 ust. 4 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

STYPENDIUM REKTORA

Możesz otrzymać stypendium rektora, jeśli osiągnąłeś wyróżniające wyniki w nauce, masz osiągnięcia naukowe lub artystyczne, lub osiągnięcia sportowe we współzawodnictwie co najmniej na poziomie krajowym.

Stypendium rektora przysługuje bezwzględnie studentom przyjętym na studia w roku złożenia egzaminu maturalnego, którzy są:

  • laureatami olimpiady międzynarodowej albo laureatami lub finalistami olimpiady stopnia centralnego
  • medalistami co najmniej współzawodnictwa sportowego o tytuł Mistrza Polski w danym sporcie

i złożyli stosowny wniosek.

Stypendium rektora przyznaje się nie więcej niż 10% studentów na określonym kierunku studiów. Jeżeli liczba studentów jest mniejsza niż 10, stypendium rektora może być przyznane 1 studentowi. Przy ustalaniu tej liczby nie uwzględnia się studentów otrzymujących stypendium rektora na pierwszy rok studiów w roku złożenia egzaminu maturalnego.

STYPENDIUM DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Stypendium dla osób niepełnosprawnych może otrzymać student posiadający jedno z orzeczeń należących do zamkniętego katalogu:

  • orzeczenie o niepełnosprawności,
  • orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,
  • orzeczenie o zaliczeniu do grupy inwalidów,
  • orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy, albo o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo o częściowej niezdolności do pracy.

ZAPOMOGA

Zapomogę może otrzymać student, który znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej (a nie „sytuacji materialnej”, jak dotychczas) i nie jest już konieczne, aby nastąpiło to z „przyczyn losowych”. Zapomoga może być przyznana w sytuacji nielosowej, np. urodzenia dziecka. Przyznanie zapomogi danemu studentowi nie może nastąpić częściej niż 2 razy do roku.

STYPENDIA ZEWNĘTRZNE

Stypendium za wyniki w nauce może być przyznane studentowi przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną. Podmioty te mogą także przyznawać stypendium za wyniki w sporcie. Na wniosek podmiotu przyznającego stypendium minister zatwierdza zasady jego przyznawania.